In dit artikel blikken we samen met hen terug en vooruit: wat waren de leerpunten, en welke uitdagingen voor De Jonge Akademie zien ze in de toekomst? 

In English 

“Een voorzitter met diplomatieke slagkracht, oog voor de leden en hart voor de wetenschap,” dat is hoe Brummelman Van Tol omschrijft. “Tijdens haar bestuursperiode heeft Van Tol laten zien dat De Jonge Akademie daadwerkelijk verandering teweeg kan brengen en een significante impact kan hebben op wetenschap en wetenschapsbeleid. Erg inspirerend.”

Uit deze omschrijving verwacht je niet dat Van Tol het van te voren spannend vond, voorzitter worden van De Jonge Akademie. Van Tol: “Als voorzitter ben je een schakelpunt tussen de leden van De Jonge Akademie en de buitenwacht. In eerste instantie wist ik niet of ik de rol wel zo goed zou kunnen vervullen als mijn voorgangers, maar van begin af aan was het voorzitterschap geweldig en interessant tegelijk.” Om zowel de ideeën die binnen De Jonge Akademie leefden op de goede plek te krijgen, maar ook om de informatie afkomstig van alle gesprekken met andere partijen en besturen weer aan de leden door te geven, zoals bijvoorbeeld het bestuur van de KNAW, NWO, OCW, UNL, en de besturen van de universiteiten. ‘Bestuurlijke realiteit’ is dan ook iets wat Van Tol nu beter begrijpt: “Ik heb gezien welke belangen organisaties moeten dienen, waardoor ik beter snap waar problemen soms vandaan komen. Maar ook waar een oplossing gevonden kan worden. Er werken ontzettend veel leuke mensen in en om de wetenschap die begrijpen hoe goede en motiverende wetenschap en wetenschappelijk onderwijs georganiseerd moet worden, en die open staan voor mogelijke veranderingen. Dat vond ik erg bemoedigend.”

Iedereen Professor!

Eén van de veranderingen waar Van Tol zich afgelopen jaar mee bezig heeft gehouden is 'Iedereen Professor!'. Brummelman: “De Jonge Akademie constateerde een probleem: universitair docenten en universitair hoofddocenten verzetten veel werk in de begeleiding van promovendi, maar ze krijgen hiervoor zelden de passende erkenning en waardering. Sommigen mogen bijvoorbeeld hun eigen promovendi niet promoveren tot doctor, mogen geen toga dragen tijdens de promotieplechtigheid en mogen de titel professor niet voeren. Van Tol heeft voor én achter de schermen hard gewerkt om deze ongelijkheid te verkleinen.” 

En met succes. Op steeds meer universiteiten krijgen universitair docenten en universitair hoofddocenten promotierecht en het recht een toga te dragen. Brummelman vervolgt: “En dit is nog maar het begin! We hopen dat meer universiteiten deze belangrijke stappen zetten, en dat ze het volledige pakket van ‘Iedereen Professor!’ omarmen.”

Kennispartijen samenbrengen

Van Tol: “Het Iedereen Professor!-jaar was ook zeker een van mijn hoogtepunten als voorzitter. Het was bijzonder om te zien hoe alles samenkwam.” Naast dit hoogtepunten waren er nog veel meer. “Voor mij persoonlijk waren het diner op het paleis op de dam bij de Koning en Koningin zeker een hoogtepunt, maar ook de kennismissie naar Zuid-Afrika met minister Robbert Dijkgraaf was indrukwekkend. Het is een bizarre gewaarwording dat je daar iets te zoeken hebt en deel van uit maakt.” Maar het samenbrengen van alle kennispartijen kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne vond Van Tol misschien wel het belangrijkste hoogtepunt: “Samen keken we wat we voor at-risk scholars konden doen. Hoewel we concreet nog geen oplossing hebben, voelt het wel heel belangrijk dat we dat onderwerp blijven agenderen en een oplossing blijven zoeken. Dat is ook nu weer van groot belang, en we hebben inmiddels goed zicht op welke oplossingen wel en niet mogelijk zijn. Daar gaan we de komende tijd nog mee aan de slag en blijf ik graag bij betrokken.” 

Wetenschappelijk talent benutten

Brummelman: “Van Tol is iemand die zich inzet voor wetenschappers in kwetsbare posities, van internationale beurspromovendi (die in Nederland vaak aanzienlijk minder betaald krijgen dan andere promovendi) tot gevluchte wetenschappers (die vanwege fiscale belemmeringen vaak geen tijdelijke beurs kunnen krijgen om onderzoek te doen aan een Nederlandse universiteit).” Brummelman kijkt ernaar uit om deze lijn door te zetten: “We hebben al het wetenschappelijke talent nodig om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, van klimaatverandering tot groeiende sociale ongelijkheid. Helaas dreigen we talent te verliezen. Zo worden steeds meer wetenschappers bedreigd, twijfelen steeds meer internationale wetenschappers aan hun toekomst in Nederland en kennen we nog steeds kansenongelijkheid, bijvoorbeeld op basis van sociale klasse of gender. De Jonge Akademie focust zich komende tijd dan ook op de vragen: ‘Hoe kunnen we een academische wereld creëren waarin we wetenschappelijk talent zo goed mogelijk kunnen aantrekken, ontwikkelen en benutten? En hoe bieden we elke jonge wetenschapper een eerlijke start?’”
 
Van Tol bevestigt: “Door mogelijke financiële en politieke veranderingen kunnen academische vrijheid, diversiteit en internationalisering van wetenschap binnen Nederland (verder) onder druk komen te staan. Brummelman zal de unieke mogelijkheid om invloed te hebben op de wetenschap in Nederland door de stem van De Jonge Akademie in te zetten, en daarmee van veel jonge wetenschappers, optimaal benutten om deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.” Hierbij geeft ze ook nog een laatste tip aan Brummelman: “Geniet daarbij vooral van de energie van de leden, de ondersteuning en de graagte waarmee veel mensen met ons willen praten.”

Dit is waar Brummelman dan ook ontzettend naar uit kijkt: “De kracht van De Jonge Akademie zit in haar leden, het is bijzonder om hen te mogen vertegenwoordigen als voorzitter en om onze gezamenlijke ambities en idealen te verwezenlijken. We hebben leden met diverse achtergronden, uit diverse disciplines, met diverse opvattingen. Door deze diversiteit te omarmen en benutten, kunnen we ons optimaal inzetten voor alle jonge onderzoekers in Nederland.”

Nieuwe bestuursleden

Naast de nieuwe voorzitter zijn per 1 april ook Léonie de Jonge (vicevoorzitter), Sanli Faez en Else Starkenburg officieel gestart. Lees hier meer over de nieuwe bestuursleden. Dit betekent ook dat we afscheid nemen van Thijs Bol (vicevoorzitter) en Hilde Verbeek als bestuursleden. Beiden hebben hun tweejarige termijn afgesloten. Noel de Miranda zit sinds 2023 in het bestuur en blijft nog tot 2025 actief.